Aile konutu şerhi, evli çiftlerin birlikte yaşadığı konutun, diğer eşin rızası olmadan satılmasını, devredilmesini veya ipotek edilmesini engelleyen hukuki bir koruma yöntemidir. Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesiyle düzenlenen bu şerh sayesinde, eşlerden biri aile birliğini tehdit eden tek taraflı işlemler yapamaz.
Örneğin, koca adına kayıtlı bir evde eşler birlikte yaşıyorsa ve kadın bu evin satılmasını istemiyorsa, tapuya aile konutu şerhi koydurarak bu satışa engel olabilir. Böylece eşlerden biri evliliğin ortak hayatını ilgilendiren bir konuda tek başına karar veremez hale gelir.
Aile Konutu Şerhi Nasıl Konulur?
Aile konutu şerhi koymak isteyen eş, konutun bulunduğu yerdeki Tapu Müdürlüğü’ne şahsen veya avukatı aracılığıyla başvuru yapmalıdır. Bu başvuru sırasında aşağıdaki belgeler hazır bulundurulmalıdır:
Gerekli Belgeler:
Şerh talebini içeren dilekçe,
Nüfus kayıt örneği (evli olunduğunu ve eş bilgilerinin yer aldığını gösteren),
Yerleşim yeri belgesi (konutta ikamet edildiğini gösteren),
Tapu belgesi (şerh konulacak taşınmaza ait),
Kimlik belgesi,
Varsa evlilik cüzdanı veya aile nüfus tablosu.
Tapu Müdürlüğü, bu belgeleri inceleyerek taşınmazın aile konutu olup olmadığını değerlendirir. Şayet başvuru uygun görülürse, tapuya “aile konutu şerhi vardır” notu işlenir. Bu şerhten sonra tapuda yapılacak işlemler için her iki eşin birlikte imzası gerekir.
E-Devletten Tapuya Şerh Koyma Nasıl Yapılır?
Günümüzde doğrudan e-Devlet üzerinden aile konutu şerhi koymak mümkün değildir. Ancak Web Tapu sistemi üzerinden başvuru işlemi başlatılabilir. İşlem şu şekilde yapılır:
https://webtapu.tkgm.gov.tr adresine giriş yapılır.
T.C. kimlik numarası ve e-Devlet şifresiyle sisteme girilir.
“Şerh ve Beyan İşlemleri” menüsünden yeni başvuru yapılır.
Taşınmazın bilgileri girilir.
“Aile konutu şerhi” talebi seçilir.
Belgeler dijital ortamda yüklenir.
Başvuru tamamlanır ve Tapu Müdürlüğü’nden randevu alınır.
Burada dikkat edilmesi gereken, sisteme yüklenen belgelerin doğru ve eksiksiz olmasıdır. Aksi halde şerh işlemi reddedilebilir.
Aile Konutu Şerhi Satışa Engel mi?
Evet. Tapuya aile konutu şerhi konulmuş bir taşınmazın satılması, devredilmesi veya ipotek edilmesi tek başına mümkün değildir. Şerh sayesinde, tapu işlemlerinde mutlaka diğer eşin yazılı onayı aranır.
Örnek:
Eşlerden biri evin tapusunu üçüncü bir kişiye devretmek istiyor. Tapu kaydında aile konutu şerhi varsa, tapu memuru işlemi ancak diğer eşin onayıyla yapabilir. Onay yoksa satış gerçekleşmez.
Eğer şerh bulunmadan satış yapılırsa ve diğer eşin izni alınmazsa, bu işlem mahkeme kararıyla iptal edilebilir.
Başkasına Ait Eve Aile Konutu Şerhi Konulur mu?
Hayır, üçüncü bir kişiye ait (yani eşlerden hiçbiri adına kayıtlı olmayan) bir taşınmaza aile konutu şerhi konulamaz. Çünkü aile konutu şerhi, taşınmaz malikinin eş olması şartına bağlıdır.
Ancak eşlerin birlikte yaşadığı konut kiralıksa, bu durumda şerh konulamasa da bazı koruyucu önlemler vardır. Örneğin, kira sözleşmesinin feshedilmesi gibi durumlarda, diğer eşin haberdar edilmesi gerekir. Bu da Türk Medeni Kanunu kapsamında dolaylı bir koruma sağlar.
Taşınmaz Malikinin Eş Olması Ne Demek?
Taşınmaz maliki, bir taşınmazın (örneğin bir evin, arsanın ya da apartman dairesinin) tapuda kimin adına kayıtlı olduğunu, yani mülkiyet hakkına kimin sahip olduğunu ifade eder.
Malik = tapu sahibi kişi demektir.
Şimdi bu tanımı “eş” ile birleştirelim:
Taşınmaz malikinin eş olması, eşlerden birinin (kadın ya da erkek fark etmeksizin) tapuda kayıtlı mülk sahibi olması anlamına gelir.
Örnekle Açıklayalım:
Diyelim ki Ayşe ve Mehmet evlidir.
Oturdukları evin tapusu sadece Mehmet’in adına kayıtlı.
Yani Mehmet malik, Ayşe onun eşi.
Bu durumda Ayşe, tapuda malik değil ama aile konutu şerhi koymak isterse bu mümkün olur, çünkü eşi maliktir. Tapuda kayıtlı olan kişi, evli çiftin bir üyesi olduğu sürece aile konutu şerhi konulabilir.
Peki Eşlerden Hiçbiri Malik Değilse?
Bu durumda şerh koymak mümkün değildir. Örneğin:
Ayşe ve Mehmet kirada oturuyorsa, evin tapusu bir başkasına (örneğin ev sahibine) aitse,
Ya da eşlerden biri kardeşinin evinde kalıyorsa ve tapu kardeşe aitse,
Bu durumda ne Ayşe ne Mehmet malik değildir. Dolayısıyla aile konutu şerhi konulamaz. Çünkü kanunen bu şerh yalnızca eşlerden biri taşınmazın sahibi ise mümkündür.
Kısaca Özet:
✅ Eşlerden biri evin tapulu sahibiyse → Aile konutu şerhi konabilir.
❌ Ev başkasına aitse (komşu, kiralık ev, kayınvalide vs.) → Şerh konulamaz.
Aile Konutu Şerhi İçin Gerekli Belgeler
Tekrar vurgulamak gerekirse, aile konutu şerhi için aşağıdaki belgeler gereklidir:
Tapu senedi,
Nüfus kayıt örneği (eş bilgilerini içeren),
Yerleşim yeri belgesi (aile konutu olarak kullanıldığını gösteren),
Kimlik belgesi,
Şerh talep dilekçesi.
Bu belgelerle doğrudan Tapu Müdürlüğü’ne gidilebileceği gibi, Web Tapu üzerinden de başvuru yapılabilir.
Aile Şerhi Koydurma Ücreti
Aile konutu şerhi işlemleri devletin aileyi koruma politikası gereği harçtan muaftır. Yani, tapu harcı alınmaz. Ancak tapu müdürlüğü işlem bedeli ve dosya masrafı olarak küçük bir ücret (2025 yılı itibariyle yaklaşık 300-500 TL arası) talep edebilir.
Eğer şerh işlemi noter aracılığıyla yapılacaksa, noter onay ücreti ayrıca ödenir (bu da 2025 yılı için ortalama 700-1.000 TL olabilir).
Aile Konutu ve Tapu Şerhi Kaç Yıl Geçerli?
Aile konutu şerhinin belirli bir süresi yoktur. Yani, şerh konulduğu sürece geçerlidir. Ancak evlilik sona ererse (örneğin boşanma halinde), şerh kendiliğinden silinmez. Kaldırılması için eşlerden birinin ya da yeni malikinin Tapu Müdürlüğü’ne başvurması gerekir.
Tapuya Şerh Kimler Koyabilir?
Tapuya şerh koyabilecek kişiler, taşınmazla doğrudan ilgisi olan ve kanunen bu hakka sahip olan kişilerdir. Aile konutu özelinde ise bu yetki eşlerden birine aittir. Ayrıca;
Satış vaadi alacaklısı,
Kiracı,
İpotek lehtarı gibi kişiler de belli koşullarda şerh koydurabilir.
Her şerh türü için farklı prosedür ve belgeler gereklidir.
Tapuda ve Konutta Şerh Olduğunu Nasıl Anlarız?
Bir taşınmazın tapusunda şerh olup olmadığını anlamak için tapu kayıt örneği incelenmelidir. Tapu Müdürlüğü’nden alınan bu belge üzerinde “şerhler” bölümü yer alır. Burada “aile konutu şerhi”, “satış vaadi şerhi” veya “haciz şerhi” gibi kayıtlar açıkça belirtilir.
E-Devlet üzerinden de tapu bilgileriniz varsa, Web Tapu’dan bu döküm alınabilir.
E-Devletten Aile Konutu Şerhi Nasıl Konulur?
E-Devlet sisteminden doğrudan aile konutu şerhi koyma işlemi yapılamaz. Ancak Web Tapu sistemi ile entegre çalıştığı için işlemin dijital ayağı buradan yönetilebilir. Belgeler online yüklenir, sonrasında fiziki olarak tapuya gidilerek işlem tamamlanır.
Web Tapu Aile Konutu Şerhi Nasıl Yapılır?
Web Tapu sistemine giriş yapılır.
“Yeni Başvuru” sekmesinden taşınmaz bilgisi girilir.
“Şerh İşlemleri” seçilir.
“Aile Konutu Şerhi” seçeneği işaretlenir.
Belgeler (ikametgah, evlilik belgesi, tapu) yüklenir.
Başvuru tamamlanır ve Tapu Müdürlüğü’nden randevu alınır.
Aile Konutu Şerhi Nasıl Kaldırılır?
Aile Konutu Şerhi Kaldırılır mı ?
Aile konutu şerhi, eşlerin ortak başvurusu ile veya mahkeme kararıyla kaldırılabilir. Boşanma, konutun satışı ya da malik değişikliği gibi durumlarda şerhin kaldırılması gerekebilir.
Kaldırma için:
Şerhi koyduran eşin yazılı dilekçesi,
Tapu senedi,
Kimlik belgesi,
Boşanma kararı (varsa) gerekir.
Noterden Tapuya Şerh Koymak Nasıl Yapılır?
Bazı durumlarda eşin tapuya gitmesi mümkün olmadığında, noter aracılığıyla yetki vererek şerh işlemi yapılabilir. Noter huzurunda düzenlenen vekaletname ile, eşin vekili tapuda aile konutu şerhini koydurabilir.
Noterden alınacak belgeyle birlikte Tapu Müdürlüğü’ne gidilerek şerh işlemi tamamlanır.
Noterden Tapuya Şerh Koyma Ücreti
Noter ücreti, şerh konulacak taşınmaz sayısına ve verilen yetki kapsamına göre değişir. 2025 yılı için ortalama bir noter masrafı 700-1.000 TL arasında olabilir.
Kiracı Aile Konutu Şerhi Koydurabilir mi?
Kiracı konumundaki eşler, tapuya aile konutu şerhi koyduramaz. Ancak eşlerden biri kiracıysa ve konutta birlikte yaşıyorlarsa, kira sözleşmesi eşin rızası olmadan sona erdirilemez. Bu durumda ev sahibi sözleşmeyi tek taraflı feshederse, diğer eş itiraz edebilir. Bu, aile konutu korumasının kiracılar için dolaylı uygulamasıdır.
İlginizi çekebilir – Aile Konutu Haciz Olur mı ?
Benzer Konular
Ziyaretçi Yorumları
